Tác giả, như là Chúa trời, thưởng hoặc phạt các nhân vật của mình tuỳ theo giá trị thật của con người họ. Triết gia Francis Bacon (1561-1626) từng nhận xét rằng: Một số sách chỉ dùng để nếm. Cũng có trường hợp ngoại lệ.
Nơi phù hợp nhất để bạn ghi chú là ở trang mục lục hay trang tiêu đề. Hãy bắt đầu với Euclid và tin rằng nếu bạn dành một vài buổi tối để đọc cuốn Các yếu tố hình học, bạn có thể vượt qua những khó khăn khi đọc sách khoa học. Biết được ý định của tác giả cũng có nghĩa là biết ông ta muốn bạn làm gì.
Nhưng có sự khác biệt quan trọng giữa hai hình thức học tập này. Ngày nay, người ta rất coi trọng các khoa dạy lịch sử khoa học, các nhà khoa học giỏi nghiên cứu và viết về lịch sử. Đến đây, chúng tôi đã hoàn thành phần bàn luận về cấp độ đọc thứ hai - đọc kiểm soát.
Tuy nhiên, tính khách quan tuyệt đối nằm ngoài khả năng của con người. Sẽ là sai lầm nếu cho rằng học bằng khám phá là cách học chủ động, còn học nhờ hướng dẫn là cách học bị động. Họ không, thậm chí là không thể chất vấn việc đọc các cuốn sách theo họ là kinh điển.
Có một cách khác để kiểm tra xem bạn có hiểu nhận định ẩn trong câu bạn đọc hay không. Giả sử, bạn đã biết cách đọc phân tích. Tốt nhất là bạn tự viết được một bản tóm tắt trong quá trình đọc phân tích.
Tác giả phải lý luận làm sao để có thể tác động đến cả con tim và khối óc của người đọc. Khi cuốn Vũ trụ và Tiến sĩ Einstein được viết ra mang tính lý thuyết (cho độc giả đại chúng) về lịch sử nghiên cứu nguyên tử, mọi người đã biết nhiều về những hiểm họa gắn liền với vật lý nguyên tử xuất phát từ việc khám phá bom nguyên tử. Trong suốt cuộc tranh luận của các triết gia, bạn phải đánh giá điều gì là đúng và điều gì sai.
Nhưng trên thực tế, phương pháp được minh họa trong phần bàn về đọc phân tích và đọc cùng chủ đề không áp dụng được với tất cả các loại sách. Nếu bạn không dùng tiếng Việt để diễn đạt một câu tiếng Anh chứng tỏ bạn không hiểu nghĩa của câu tiếng Anh đó. Độc giả đó chỉ quan tâm đến nhân cách của tác giả và sử dụng cuốn sách như một thứ sơ yếu lý lịch nên anh ta không tán thành cũng chẳng phản đối.
Tóm lại, ngay cả một câu có cấu trúc ngữ pháp đơn giản cũng có thể nêu lên hai hay nhiều nhận định. Từ xã hội là một từ có nhiều sắc thái ý nghĩa và có thể đi liền với rất nhiều tính từ. Những gì ông đã gắng sức cơ bản là khoác lên triết học bộ áo quần của toán học, đem lại cho nó sự chắc chắn và cấu trúc chính thống như Euclid đã làm với hình học trước đó 2.
Khi làm như người mới bắt đầu thì rất lúng túng, chậm chạp và dễ chán nản. Đức vua và hoàng hậu rất nghi ngờ nên Polonius đã đề nghị vua và anh ta đứng sau bức thảm để nghe cuộc nói chuyện giữa Hamlet và Ophelia. Vậy tiêu đề chính xác của cuốn sách là gì?
Đọc phân tích trước tiên và trên hết là đọc để hiểu. Chỉ có người từng trải qua tình huống như vậy mới có thể làm được. Ngược lại, khi một người nhận định sai về một vấn đề có nghĩa là anh ta không có đủ thông tin về nó.